פּרשת כּי־תבא
יום א´ לסדר ושמת בטנא
ס´איז זינטיק און דער רעגירונג איז געגאנגן אײַנקויפן. קײַן גרױסע חידוש איז עס נישט װײַל אַזױ װי די ספרים הקדושים זאָגן אַז דער נאַכט איז באַשאַפֿן געװאָרן אױף צום לערנען אַזױ איז באַשאַפֿן געװאָרן זינטיק אױף שאָפּינג. דערצו איז זײער גוט אױסגעשטעלט אַז די ייִנגלעך גײן אין חדר אױך אױף זינטיק ממילא קען איך גײן אין בית המדרש עפּעס לערנען און זי קען טון װאָס זי טוט דאָס בעסטע. בײַ צדקה אַפּיעלס װאָס די װענט זענען אַלע אָנגעקלעבט פֿאַר די קומענדיקע סליחות טעג בעט מען אַלץ אַז מען זאָל געבן יותר מכּפֿי יכלתו, מער װאָס עס איז מעגליך. אַזױ קױפֿט אײַן דער רעגירונג. איך מײן נישט אַז זי גיט אױס מער װי מיר פֿאַרמאָגן, אױף דעם זענען דאָך פֿאַראַן קרעדיט קאַרטלעך. אױסער דעם האָט זי אַזאַ נאַטור אַז דרײַ פֿערטעל פֿון װאָס זי קױפֿט טראָגט זי צוריק דעם נעקסטן טאָג.
אױך נישט מער װאָס זי קען שלעפּן װײַל אױף דעם בין איך דאָך דאָ. זי רופֿט אױפֿן סעל 'שמואל, קום מיך אױפֿפּיקן פֿון...' און װוּ איך זאָל נישט זײַן און װוּ זי זאָל נישט זײַן זאָג איך הנני.
דאָס װײס איך נאָר נישט פֿאַרװאָס זי רופֿט מיך שמואל און נישט שמואל זנװיל. ס'איז אײנס פון די זאַכן װאָס ס'איז שװער צו פֿרעגן אפֿילו דער אײגענער װײַב. זײַט נאָך דער חתונה רופֿט זי מיר אַזױ און דעמאָלסט האָב איך מיך געשעמט איר פרעגן פֿאַרװאָס זי לאָזט אױס מײַן האַלבער נאָמן און ס'איז שױן געבליבן בײַ דעם. אַזױ װי תחײת המתים. אַמאָל האָבן מיר פאַרצױגן אַ שמועס בײַ פֿרישטיק װעגן אַ מימע װאָס איז אַװעק און איך האָב מיך אױסגעדרוקט אַז װען משיח װעט קומן װעלן מיר װידער זײַן צוזאַמן. מיטאַמאָל האָט מען בלױז געהערט װי זי קײַט איר פּעניצל. ס'איז זײער שװער צו פֿרעגן דער אײגענער פֿרױ, 'זאָג נאָר, אסתר מרים, דו גלײבסט אין תחיית המתים?' אפֿשר הערשט די אײגענע װײַב. אַז איך געטרױ איר נישט אױף אַזעלכע פּשוטע זאַכן קען דאָך חלילה זײַן דער ערגסטע. איך קען דאָך נישט שטעלן אַ משגיח אין מײַן קאָך. און װער רעדט נאָך פֿון די בינו לבינה ענינים, ס'איז אַ פּחד צו טראַכטן. בין איך געגאַנגן זוכן אַ שײן געבינדענער אני מאמין אױף דעם אַרױפֿצושטעלן איר נאָמן אין גאָלד און איבערגעבן מסיח לפֿי תומודיק לכּבוד אַ יום־טוב צי װאָס. האָט זיך אױסגעשטעלט אין דער ספרים געשעפֿט אַז אני מאמין קומט נישט אין לעדער. דער געשעפֿטסמאַן האָט מיר געװיזן רזיאל המלאך'ס, גאָט־פֿון־אברהם'ס, דער תחינה פֿאַר נאָך ליכט צינדן און סתם תחינות אָבער נישט אני מאמין'ס. ער האָט געזאָגט אַז ס'איז דער ערשטער מאָל װאָס מען בעט אַזױנס פֿון אים.
דער יותר מכּפי יכולתו וואָס איך מיין איז אַז זי קויפט מער וואָס זי קען בכלל אָנטון. אַפילו נאָך וואָס זי גיט צוריק בלײַבט איבער װאָס אַנדרע וואָלטן זיך געקענט אױסקלײדערן אױף שבע ברכות און ס'זאָל נאָך איבערבלײַבן װאָס אָנצוטון, אַז דער אײבישטער העלפֿט, אױפֿן פּדיון הבן. ענדלעך צו װען די ייִדן זענען אַרױס פֿון מצרים, פֿיר פֿינפֿטלעך זענען געשטאָרבן בײַ מכּת חשך און אַלץ איז איבערגעבליבן ששים רבוא. איך רעד מיך נישט אָפּ, פשוט ס´זעט מיר אויס מאָדנע אַז מען דאַרף אַזויפיל פּאָר שיך ווען רוב פון זיי טוט מען נישט אָן מער ווי איין מאָל אַ יובל. פאַרדעם אין מצרים האָט מען אָנגעזאָגט די פרויען זיי זאָלן באָרגן פון די שכנים ווײַל ווען מען זאָל שיקן די מענער וואָלטן זיי געבעטן נישט מער ווי אַ העמד, אַ פּאָר הויזן און אַ רעקל. שיק אָבער אַ ייִדישע ייִדינע און זי וועט צוריק קומן מיט אַ גאַנצע גאַרדעראָב. איך קען מיך אָבער מיט איר נישט טענהן ווײַל וואָס זי האַנדעלט נאָר נישט אײַן איז אַ מציאה וואָס מען צאָלט פאַר דעם פיל מער ערגעץ אַנדערש. דער רעגירונג האָט פאַרבינדונגן וווּ אַלעס קען זי באַקומן חצי חנם. במערבא אמרו מצא או מוצא, בײַ מיר איז בלויז אַ מציאה.
יום ג´ לסדר ואכלו בשעריך ושבעו
מען האָט מיך געלאַדענט אויף אַ בר־מצווה, גאָר אַ ´סיריעס אַפייר´ איז עס געווען. בײַ יעדער פּלאַץ איז געווען אפשר דרײַ גלעזלעך. איך האָב אינגאַנצן נישט פאַרשטאַנען דעם עסק און אַ מזל אַז לעבן מיר איז געזעסן אַן אויסערגעווענלעכן מבין. ער האָט געזאָגט אַז איינס פון די גלעזלעך זענען פאַר רויטע ווײַן און איינס פאַר ווײַסע ווײַן נאָר וועלכע איז פאַר וואָס איז ער נישט געווען זיכער. דער דריטער גלעזל האָט ער געפסקנט איז פאַר די וואָס טרינקן די זיסע געטראַנקן אָדער וואַסער. מײַן שכן דער מבין האָט אַוועקגעמאַכט כּמעט יעדער ווײַן. ווען מען האָט געברענגט די ישראלישע ווײַנען האָט ער געזאָגט "אויך מיר אַ ווײַן, לאָמיר זען זיי זאָלן האָבן קאַליפאָרנישן ווײַן". ווען מען האָט שוין יאָ געברענגט קאַליפאָרנישן ווײַן האָט ער געשריגן "ס´איז ספעשעל רעזערוו?" מען האָט געזען אַז ער איז אַן ערענסטער מבין ווײַל ער האָט געוויסט אַז דאָס לעכעל פון אינטער דאָס פלעשל איז אַרײַנצושטעקן דער קליינער פינגער בשעתן גיסן, און ער האָט אויך געוויסט אַז נאָך מען נעמט אַראָפּ דער שטאָפּער לייגט מען עס אַראָפּ ליגענדיק אויפן מויל פון פלעשל. אינטערסאַנט, אַז איך האָב נישט באַמערקט אַז ער טרינקט עפּעס אָבער מען האָט קלאָר געזען אַז ער ווייסט וואָס ער רעדט. בײַ דער יוך האָב איך אים געפרעגט צי מען ניצט דער לאַנגער לעפל צי דער רונדעכיקער איז ער געווען צוּ פאַרטיפט אין דער גדלות פון דער פרײַז פון דער ´בלו לייבל´ אַז ער האָט אפילו נישט געהערט מײַן שאלה. וואָס האָט מיר פאַרדראָסן איז געווען אַז יעדער האָט באַקומן אַ קליינער פלעשל קאָויק. ממש אַרוסגעוואָרפן ייִדיש געלט. דער געלט וואָס ס´קאָסט צוויי אַזעלכע פלעשלעך קען מען קויפן איין גרויסער פלעשל וואס האָט פינעף מאָל אַזויפיל. איך בעט מיך בײַ די יונגעלײַט ווען זיי קומן קויפן פאַר אַ זכר אַז זיי זאָלן זיך נישט נאַריש מאַכן כאָטש איך מאַך בײַ די קליינע פלעשער אַסאַך מער געלט. די סערווירער בײַ די בר־מצווה זענען אויך געווען עפּעס אַזוינס און אַזעלעכס. מיט ווײַסע הענטשקעס זענען זיי אַלע געגאַנגן. איך בין נאָר נישט זיכער צי די לעכער בײַ די קנעכל איז במחשבה תחילה אָדער אַזאַ זכר לחורבן.
יום ד´ לסדר וענית ואמרת
איך שרײַב די שורות מיט אַן אויסערגעווענדלעכער שמחה. הײַנט בײַם שיעור משניות וואָס איך לערן פאָר יעדן טאָג צווישן מנחה און מעריב איז צו מיר צוגעקומן דער גבאי און עפּעס אַרײַנגערוימט אין אויער. איך האָב נישט אַרויסגעוויזן התפּעלות און איך האָב צאַמגעלייעגט די שפּיצן פון אַלע פינגערס און געשאָקלט מיטן האַנט מיט אַזאַ כּלומר פון חבי כּמעט רגע ווײַל איך קען נישט מפסיק זײַן דעם שיעור און גורם זײַן ביטול תורה פון איבער צען ייִדן וואָס זיצן בײַ מײַן שיעור. צווישן זיי זענען דאָ אַפּאָר ערענסטע תלמידי חכמים אויך. דער גבאי האָט געוואָלט וויסן צי וויבאַלד דער בעל־קורא ר´ הערשל מ. זיצט שבעה נאָכן טאַטן זײַנעם צי איך קען נישט אפשר ליינען פרשת כּי־תבוא. איך האָב מיך באַלד אויסגעדריקט מיט ברוך דיין אמת און זיך גענומן צום ענין. מאָנטיק און דאָנערשטיק בכבוד גדול אָבער אויף שבת איז פשוט נישט דאָ גענוג צײַט. ´במקום שאין איש´ האָט ער אָנגעהויבן. איך האָב אים געזאָגט אַז אויף אַ במקום שאין איש זענען דאָ אַנדרע אויך.
"וואָס הערט זיך מיט זײַן סליחות אויפן צווייטן זינטיק?"
"איך פאַרשטיי נישט", זאָגט דער גבאי. האָב איך מיך גענומן אויסרעכענען אַלע ר´ הערשלס חזקהס. דער זיבעטער סליחות אויף אַ יאָר ווי הײַ יאָר ווען מען זאָגט זיבן טעג פאַר ערב ראש השנה, מנחה דער צווייטער טאָג ראש־השנה און דער מיטוואָכדיקער שיר היחוד אויף כּל־נדרי בײַ נאַכט. דער גבאי האָט עס אין אַכט גענומן און איך ערוואַרט אַז ס´וועט אם ירצה השם זײַן תחל שנה וברכותיה. נישט חלילה אַז איך פריי זיך אַז ר´ הערשל זיצט שבעה נאָכן טאַטן אָבער ווי ס´שטייט אין ספרים מאתו לא תצא הרעות אַז דער באַשעפער טוט קיינמאָל נישט קיין שלעכטס און דאָס איז דער גוטס דערפון אַז צו מיר וועט אפשר אַריינפאַלן אַ ברעקל פון ר´ הערשלס טעלער. זײַן פאָטער איז געווען אַ זקן אין די נײַנציקערס.
יום ה´ לסדר ושמחת בכל הטוב
בײַם אור החיים הקדוש שיעור וווּ איך זעץ מיך צו אַ יעדער דאָנערשטיק בײַ נאַכט האָט מען פאָרגעלערנט אויף ושמחת בכל הטוב אַז ווען מענטשן זאָלן וויסן דער זיסקייט פון דער תורה וואָלטן זיי משוגע געוואָרן איר נאָכצויאָגן, און איך האָב מיך דערמאַנט אין מײַן שבתי. בײַ די זעכצן האָט מען מיר אָנגעהויבן צו זאָגן מיט וואָס פאַר אַ התמדה ער לערנט און איך האָב געשעפּט אויסטערלישן נחת אַז ענדלעך האָט ער זיך גענומן צום לערנען. מען האָט מיר געזאָגט אַז ער זיצט שעות ארוכות בײַם גמרא, ער שטייט אויף פאַרטאָגס און לייגט זיך שפּעט, ער לייגט זיך נישט מיטאָג און אַפילו שבת נאָכמיטאָג זיצט ער און האָרעוועט. ווער ס´איז געקומן צופאָרן האָט מיר געברענגט פרישע גריסן און איך האָב פריש אויפגעקוועלט. דער רעגירונג האָט געזאָגט אַז עפּעס שמעקט איר נישט און איך האָב איר באַרוהיקט אַז זי ווייסט נישט וויאַזוי עס איז אין די ישיבות. פאַרקערט, האָב איך געזאָגט, מען וועט מיט אים קענען טון גאָר אַ פײַנעם שידוך און אַז מען הייבט גוט אָן מיטן עלטסטן פאָרן שוין די אַנדרע געשמירט. איך האָב מיך אָנגעהויבן צו זאָרגן ווען ער האָט אויפגעהערט רופן. דערנאָך דערציילט מיר איינער אַז ער דרייט זיך אויף גאולה מיט אַ צעטעל מעורר צו זײַן אַז מען זאָל זיך נישט צאַמנעמן אויפן גאַס אין קבוצות פון חוטאים און מחטיאים. איך בין אים געפאָרן אַהיימברענגן און ער זיצט מיר שוין עטליכע יאָר ווי אַ יפת תואר אַז ווען איך קום אהיים דערמאַן איך מיך אין אים פריש. לאָמיר האָפן ס´קומט אַ פרישע יאָר וועל איך קענען מיט אים עפּעס אַ שידוך טון. איך בין זיכער אַז ס´וועט זיך אויססאָרטירן. אַז נישט וועט חיהלע אים מיזן איבערשפּרינגן. דער רעגירונג זאָגט אַז זי וויל פון גאָרנישט הערן פאַר פסח ווײַל זי´ז הערשט געוואָרן זיבעצן אין די דרײַ וואָכן. וועלן מיר זען צי שבתי וועט איר געבן רשות. אַז איך באַקום אַ סליחות וועט עס שטאַרק העלפן אַז איך זאָל אים קענען פירן אונטער דער חופה בשעה טובה ומוצלחת.
ס´איז זינטיק און דער רעגירונג איז געגאנגן אײַנקויפן. קײַן גרױסע חידוש איז עס נישט װײַל אַזױ װי די ספרים הקדושים זאָגן אַז דער נאַכט איז באַשאַפֿן געװאָרן אױף צום לערנען אַזױ איז באַשאַפֿן געװאָרן זינטיק אױף שאָפּינג. דערצו איז זײער גוט אױסגעשטעלט אַז די ייִנגלעך גײן אין חדר אױך אױף זינטיק ממילא קען איך גײן אין בית המדרש עפּעס לערנען און זי קען טון װאָס זי טוט דאָס בעסטע. בײַ צדקה אַפּיעלס װאָס די װענט זענען אַלע אָנגעקלעבט פֿאַר די קומענדיקע סליחות טעג בעט מען אַלץ אַז מען זאָל געבן יותר מכּפֿי יכלתו, מער װאָס עס איז מעגליך. אַזױ קױפֿט אײַן דער רעגירונג. איך מײן נישט אַז זי גיט אױס מער װי מיר פֿאַרמאָגן, אױף דעם זענען דאָך פֿאַראַן קרעדיט קאַרטלעך. אױסער דעם האָט זי אַזאַ נאַטור אַז דרײַ פֿערטעל פֿון װאָס זי קױפֿט טראָגט זי צוריק דעם נעקסטן טאָג.
אױך נישט מער װאָס זי קען שלעפּן װײַל אױף דעם בין איך דאָך דאָ. זי רופֿט אױפֿן סעל 'שמואל, קום מיך אױפֿפּיקן פֿון...' און װוּ איך זאָל נישט זײַן און װוּ זי זאָל נישט זײַן זאָג איך הנני.
דאָס װײס איך נאָר נישט פֿאַרװאָס זי רופֿט מיך שמואל און נישט שמואל זנװיל. ס'איז אײנס פון די זאַכן װאָס ס'איז שװער צו פֿרעגן אפֿילו דער אײגענער װײַב. זײַט נאָך דער חתונה רופֿט זי מיר אַזױ און דעמאָלסט האָב איך מיך געשעמט איר פרעגן פֿאַרװאָס זי לאָזט אױס מײַן האַלבער נאָמן און ס'איז שױן געבליבן בײַ דעם. אַזױ װי תחײת המתים. אַמאָל האָבן מיר פאַרצױגן אַ שמועס בײַ פֿרישטיק װעגן אַ מימע װאָס איז אַװעק און איך האָב מיך אױסגעדרוקט אַז װען משיח װעט קומן װעלן מיר װידער זײַן צוזאַמן. מיטאַמאָל האָט מען בלױז געהערט װי זי קײַט איר פּעניצל. ס'איז זײער שװער צו פֿרעגן דער אײגענער פֿרױ, 'זאָג נאָר, אסתר מרים, דו גלײבסט אין תחיית המתים?' אפֿשר הערשט די אײגענע װײַב. אַז איך געטרױ איר נישט אױף אַזעלכע פּשוטע זאַכן קען דאָך חלילה זײַן דער ערגסטע. איך קען דאָך נישט שטעלן אַ משגיח אין מײַן קאָך. און װער רעדט נאָך פֿון די בינו לבינה ענינים, ס'איז אַ פּחד צו טראַכטן. בין איך געגאַנגן זוכן אַ שײן געבינדענער אני מאמין אױף דעם אַרױפֿצושטעלן איר נאָמן אין גאָלד און איבערגעבן מסיח לפֿי תומודיק לכּבוד אַ יום־טוב צי װאָס. האָט זיך אױסגעשטעלט אין דער ספרים געשעפֿט אַז אני מאמין קומט נישט אין לעדער. דער געשעפֿטסמאַן האָט מיר געװיזן רזיאל המלאך'ס, גאָט־פֿון־אברהם'ס, דער תחינה פֿאַר נאָך ליכט צינדן און סתם תחינות אָבער נישט אני מאמין'ס. ער האָט געזאָגט אַז ס'איז דער ערשטער מאָל װאָס מען בעט אַזױנס פֿון אים.
דער יותר מכּפי יכולתו וואָס איך מיין איז אַז זי קויפט מער וואָס זי קען בכלל אָנטון. אַפילו נאָך וואָס זי גיט צוריק בלײַבט איבער װאָס אַנדרע וואָלטן זיך געקענט אױסקלײדערן אױף שבע ברכות און ס'זאָל נאָך איבערבלײַבן װאָס אָנצוטון, אַז דער אײבישטער העלפֿט, אױפֿן פּדיון הבן. ענדלעך צו װען די ייִדן זענען אַרױס פֿון מצרים, פֿיר פֿינפֿטלעך זענען געשטאָרבן בײַ מכּת חשך און אַלץ איז איבערגעבליבן ששים רבוא. איך רעד מיך נישט אָפּ, פשוט ס´זעט מיר אויס מאָדנע אַז מען דאַרף אַזויפיל פּאָר שיך ווען רוב פון זיי טוט מען נישט אָן מער ווי איין מאָל אַ יובל. פאַרדעם אין מצרים האָט מען אָנגעזאָגט די פרויען זיי זאָלן באָרגן פון די שכנים ווײַל ווען מען זאָל שיקן די מענער וואָלטן זיי געבעטן נישט מער ווי אַ העמד, אַ פּאָר הויזן און אַ רעקל. שיק אָבער אַ ייִדישע ייִדינע און זי וועט צוריק קומן מיט אַ גאַנצע גאַרדעראָב. איך קען מיך אָבער מיט איר נישט טענהן ווײַל וואָס זי האַנדעלט נאָר נישט אײַן איז אַ מציאה וואָס מען צאָלט פאַר דעם פיל מער ערגעץ אַנדערש. דער רעגירונג האָט פאַרבינדונגן וווּ אַלעס קען זי באַקומן חצי חנם. במערבא אמרו מצא או מוצא, בײַ מיר איז בלויז אַ מציאה.
יום ג´ לסדר ואכלו בשעריך ושבעו
מען האָט מיך געלאַדענט אויף אַ בר־מצווה, גאָר אַ ´סיריעס אַפייר´ איז עס געווען. בײַ יעדער פּלאַץ איז געווען אפשר דרײַ גלעזלעך. איך האָב אינגאַנצן נישט פאַרשטאַנען דעם עסק און אַ מזל אַז לעבן מיר איז געזעסן אַן אויסערגעווענלעכן מבין. ער האָט געזאָגט אַז איינס פון די גלעזלעך זענען פאַר רויטע ווײַן און איינס פאַר ווײַסע ווײַן נאָר וועלכע איז פאַר וואָס איז ער נישט געווען זיכער. דער דריטער גלעזל האָט ער געפסקנט איז פאַר די וואָס טרינקן די זיסע געטראַנקן אָדער וואַסער. מײַן שכן דער מבין האָט אַוועקגעמאַכט כּמעט יעדער ווײַן. ווען מען האָט געברענגט די ישראלישע ווײַנען האָט ער געזאָגט "אויך מיר אַ ווײַן, לאָמיר זען זיי זאָלן האָבן קאַליפאָרנישן ווײַן". ווען מען האָט שוין יאָ געברענגט קאַליפאָרנישן ווײַן האָט ער געשריגן "ס´איז ספעשעל רעזערוו?" מען האָט געזען אַז ער איז אַן ערענסטער מבין ווײַל ער האָט געוויסט אַז דאָס לעכעל פון אינטער דאָס פלעשל איז אַרײַנצושטעקן דער קליינער פינגער בשעתן גיסן, און ער האָט אויך געוויסט אַז נאָך מען נעמט אַראָפּ דער שטאָפּער לייגט מען עס אַראָפּ ליגענדיק אויפן מויל פון פלעשל. אינטערסאַנט, אַז איך האָב נישט באַמערקט אַז ער טרינקט עפּעס אָבער מען האָט קלאָר געזען אַז ער ווייסט וואָס ער רעדט. בײַ דער יוך האָב איך אים געפרעגט צי מען ניצט דער לאַנגער לעפל צי דער רונדעכיקער איז ער געווען צוּ פאַרטיפט אין דער גדלות פון דער פרײַז פון דער ´בלו לייבל´ אַז ער האָט אפילו נישט געהערט מײַן שאלה. וואָס האָט מיר פאַרדראָסן איז געווען אַז יעדער האָט באַקומן אַ קליינער פלעשל קאָויק. ממש אַרוסגעוואָרפן ייִדיש געלט. דער געלט וואָס ס´קאָסט צוויי אַזעלכע פלעשלעך קען מען קויפן איין גרויסער פלעשל וואס האָט פינעף מאָל אַזויפיל. איך בעט מיך בײַ די יונגעלײַט ווען זיי קומן קויפן פאַר אַ זכר אַז זיי זאָלן זיך נישט נאַריש מאַכן כאָטש איך מאַך בײַ די קליינע פלעשער אַסאַך מער געלט. די סערווירער בײַ די בר־מצווה זענען אויך געווען עפּעס אַזוינס און אַזעלעכס. מיט ווײַסע הענטשקעס זענען זיי אַלע געגאַנגן. איך בין נאָר נישט זיכער צי די לעכער בײַ די קנעכל איז במחשבה תחילה אָדער אַזאַ זכר לחורבן.
יום ד´ לסדר וענית ואמרת
איך שרײַב די שורות מיט אַן אויסערגעווענדלעכער שמחה. הײַנט בײַם שיעור משניות וואָס איך לערן פאָר יעדן טאָג צווישן מנחה און מעריב איז צו מיר צוגעקומן דער גבאי און עפּעס אַרײַנגערוימט אין אויער. איך האָב נישט אַרויסגעוויזן התפּעלות און איך האָב צאַמגעלייעגט די שפּיצן פון אַלע פינגערס און געשאָקלט מיטן האַנט מיט אַזאַ כּלומר פון חבי כּמעט רגע ווײַל איך קען נישט מפסיק זײַן דעם שיעור און גורם זײַן ביטול תורה פון איבער צען ייִדן וואָס זיצן בײַ מײַן שיעור. צווישן זיי זענען דאָ אַפּאָר ערענסטע תלמידי חכמים אויך. דער גבאי האָט געוואָלט וויסן צי וויבאַלד דער בעל־קורא ר´ הערשל מ. זיצט שבעה נאָכן טאַטן זײַנעם צי איך קען נישט אפשר ליינען פרשת כּי־תבוא. איך האָב מיך באַלד אויסגעדריקט מיט ברוך דיין אמת און זיך גענומן צום ענין. מאָנטיק און דאָנערשטיק בכבוד גדול אָבער אויף שבת איז פשוט נישט דאָ גענוג צײַט. ´במקום שאין איש´ האָט ער אָנגעהויבן. איך האָב אים געזאָגט אַז אויף אַ במקום שאין איש זענען דאָ אַנדרע אויך.
"וואָס הערט זיך מיט זײַן סליחות אויפן צווייטן זינטיק?"
"איך פאַרשטיי נישט", זאָגט דער גבאי. האָב איך מיך גענומן אויסרעכענען אַלע ר´ הערשלס חזקהס. דער זיבעטער סליחות אויף אַ יאָר ווי הײַ יאָר ווען מען זאָגט זיבן טעג פאַר ערב ראש השנה, מנחה דער צווייטער טאָג ראש־השנה און דער מיטוואָכדיקער שיר היחוד אויף כּל־נדרי בײַ נאַכט. דער גבאי האָט עס אין אַכט גענומן און איך ערוואַרט אַז ס´וועט אם ירצה השם זײַן תחל שנה וברכותיה. נישט חלילה אַז איך פריי זיך אַז ר´ הערשל זיצט שבעה נאָכן טאַטן אָבער ווי ס´שטייט אין ספרים מאתו לא תצא הרעות אַז דער באַשעפער טוט קיינמאָל נישט קיין שלעכטס און דאָס איז דער גוטס דערפון אַז צו מיר וועט אפשר אַריינפאַלן אַ ברעקל פון ר´ הערשלס טעלער. זײַן פאָטער איז געווען אַ זקן אין די נײַנציקערס.
יום ה´ לסדר ושמחת בכל הטוב
בײַם אור החיים הקדוש שיעור וווּ איך זעץ מיך צו אַ יעדער דאָנערשטיק בײַ נאַכט האָט מען פאָרגעלערנט אויף ושמחת בכל הטוב אַז ווען מענטשן זאָלן וויסן דער זיסקייט פון דער תורה וואָלטן זיי משוגע געוואָרן איר נאָכצויאָגן, און איך האָב מיך דערמאַנט אין מײַן שבתי. בײַ די זעכצן האָט מען מיר אָנגעהויבן צו זאָגן מיט וואָס פאַר אַ התמדה ער לערנט און איך האָב געשעפּט אויסטערלישן נחת אַז ענדלעך האָט ער זיך גענומן צום לערנען. מען האָט מיר געזאָגט אַז ער זיצט שעות ארוכות בײַם גמרא, ער שטייט אויף פאַרטאָגס און לייגט זיך שפּעט, ער לייגט זיך נישט מיטאָג און אַפילו שבת נאָכמיטאָג זיצט ער און האָרעוועט. ווער ס´איז געקומן צופאָרן האָט מיר געברענגט פרישע גריסן און איך האָב פריש אויפגעקוועלט. דער רעגירונג האָט געזאָגט אַז עפּעס שמעקט איר נישט און איך האָב איר באַרוהיקט אַז זי ווייסט נישט וויאַזוי עס איז אין די ישיבות. פאַרקערט, האָב איך געזאָגט, מען וועט מיט אים קענען טון גאָר אַ פײַנעם שידוך און אַז מען הייבט גוט אָן מיטן עלטסטן פאָרן שוין די אַנדרע געשמירט. איך האָב מיך אָנגעהויבן צו זאָרגן ווען ער האָט אויפגעהערט רופן. דערנאָך דערציילט מיר איינער אַז ער דרייט זיך אויף גאולה מיט אַ צעטעל מעורר צו זײַן אַז מען זאָל זיך נישט צאַמנעמן אויפן גאַס אין קבוצות פון חוטאים און מחטיאים. איך בין אים געפאָרן אַהיימברענגן און ער זיצט מיר שוין עטליכע יאָר ווי אַ יפת תואר אַז ווען איך קום אהיים דערמאַן איך מיך אין אים פריש. לאָמיר האָפן ס´קומט אַ פרישע יאָר וועל איך קענען מיט אים עפּעס אַ שידוך טון. איך בין זיכער אַז ס´וועט זיך אויססאָרטירן. אַז נישט וועט חיהלע אים מיזן איבערשפּרינגן. דער רעגירונג זאָגט אַז זי וויל פון גאָרנישט הערן פאַר פסח ווײַל זי´ז הערשט געוואָרן זיבעצן אין די דרײַ וואָכן. וועלן מיר זען צי שבתי וועט איר געבן רשות. אַז איך באַקום אַ סליחות וועט עס שטאַרק העלפן אַז איך זאָל אים קענען פירן אונטער דער חופה בשעה טובה ומוצלחת.
קטלא קניא
לינקט אַהער
גריסן׃ 3
ום אלף לסדר מחוטב עציך עד שואב מימיך , יום שאולי יחוס עם עני ואביון
יישר כוח פאר מהנה זיין דעם חשובן קהל, יה"ר אז שבתי זאל זיך צוזאםנענן זיינע רמ"ח אבירם און שס"ה גידים אויף איין מקום מסוים
שמואל זאנוויל איז זייער פארנומען מיטן שמחת יו"ט אדער האט אים מושעלע אדער שבתי צופיל פארדרייט דעם קאפ...
What a Moorah Shchoira.
לאזט גריסן
<< Home